ನವರಾತ್ರಿಯ ಒಂಬತ್ತನೇ ದಿನವನ್ನು ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಹಾ ನವಮಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ಪದವು ಎರಡು ಪದಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ, ಸಿದ್ಧಿ ಎಂದರೆ ಧ್ಯಾನ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಧಾತ್ರಿ ಎಂದರೆ ಕೊಡುವವಳು. ಸಿದ್ದಿದಾತ್ರಿ ದೇವಿಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅರಳಿದ ಕಮಲದ ಹೂವು ಅಥವಾ ಸಿಂಹದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಶಂಖ, ಚಿಪ್ಪು, ಕಮಲವನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳು ಎಂಟು ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಅನಿಮಾ, ಮಹಿಮಾ, ಗರಿಮಾ, ಲಘಿಮಾ, ಪ್ರಾಪ್ತಿ, ಪ್ರಕಂಬ್ಯ, ಇಶಿತ್ವ ಮತ್ತು ವಶಿತ್ವ. ಭಗವಾನ್ ಶಿವನನ್ನು ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಶಿವನ ಒಂದು ಬದಿಯು ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ದೇವಿಯದ್ದು ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿವನು ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಸಿದ್ಧಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದನು. ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ ಈ ರೂಪವು ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇವಳು ಕಮಲದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿದ್ದಾಳೆ, ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿಗೆ ಚತುರ್ಭುಜಗಳಿವೆ, ಮೇಲಿನ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ಚಕ್ರ, ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ಶಂಖ ಹಿಡಿದಿದ್ದಾಳೆ, ಕೆಳಗಿನ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ಗದೆ, ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ಕಮಲವಿದೆ. ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀಯ ಸ್ವರೂಪ. ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಈ ದೇವಿಯ ಬಳಿ ಬೇಡಿದ್ರೆ ಪ್ರಸನ್ನಳಾಗಿ ವರ ಕೊಡ್ತಾಳೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ನವರಾತ್ರಿಯ ಒಂಬತ್ತನೇ ದಿನ ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿಯನ್ನು ಮಂತ್ರ ಸಹಿತವಾಗಿ ಪೂಜಿಸುವುದು ಶ್ರೇಯಸ್ಕರ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತೆ.
ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ದೇವಿ ಪೂಜಾ ವಿಧಾನ
ಈ ದಿನ ಭಕ್ತರು ಬೇಗ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಬೇಕು.
ಅನೇಕ ಭಕ್ತರು ಈ ದಿನ ಹವನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಲಶದ ಬಳಿ ಇರಿಸಬೇಕು.
ದೇವಿಗೆ ಪಾನ್ ಮತ್ತು ಸುಪಾರಿ ನೀಡಿ.
ಹೂವುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮೇಲಾಗಿ ಗುಲಾಬಿ ಹೂವು.
ಧೂಪ ಕಡ್ಡಿಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಗ್ರಹದ ಮುಂದೆ ತುಪ್ಪದ ದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾ ಸಪ್ತಶತಿಯನ್ನು ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ದೇವಿಯ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಆರತಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಹಾಗೂ ಸಂಜೆ ದೇವಿಗೆ ಭೋಗವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಕೆಲವು ಭಕ್ತರು ಈ ದಿನ ಉಪವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಈ ದಿನ ಕನ್ಯಾ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳ ತಾಯಿ ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ಕೆಂಪು ಸೀರೆಯುಟ್ಟು ಕಮಲದ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಾಳೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಚಕ್ರ, ಗದೆ, ಶಂಖ ಚಿಪ್ಪು ಮತ್ತು ಕಮಲದ ಹೂವನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುತ್ತಾಳೆ. ತಾಯಿಯ ರೂಪವು ಸೆಳವು ತುಂಬಿದೆ. ದೇವಿ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿವನು ತಾಯಿ ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ಯನ್ನು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದನು, ನಂತರ ಅವನು ಸಿದ್ಧಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದನು. ದೇವಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದಾಗಿ ಶಿವನನ್ನು ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು.
ದುರ್ಗಾರ್ಚನ ವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ, ನವಮಿ ದಿನಾಂಕದಂದು, ಕಂಚಿನ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ತೆಂಗಿನ ನೀರು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರದ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಜೇನುತುಪ್ಪವನ್ನು ತಾಯಿ ದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಬೇಕು. ಕಾಳಿಕಾ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಡಕೆ ಅಥವಾ ಕುಂಬಳಕಾಯಿಯನ್ನು ಕೂಡ ನೀಡಬಹುದು. ಕಬ್ಬಿನ ರಸವನ್ನು ದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಬಹುದು.
ತಾಯಿ ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿಯು ಕೇತುವಿನ ಅಧಿಪತಿಯಾಗಿರುವರು. ಆಕೆ ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುವರು ಮತ್ತು ಅವರು ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧ ಹಾಗೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವರು. ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ ದೇವಿಯ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಪರಿಶೋಧನೆ ಸಿಗುವುದು. ಜನ್ಮಕುಂಡಲಿಯಲ್ಲಿ ಕೇತುವಿನಿಂದ ಆಗಿರುವಂತಹ ಯಾವುದೇ ಕೆಡುಕನ್ನು ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ ದೇವಿಯು ನಿವಾರಿಸುವರು.
ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರಿ ಪೂಜಾ ಮಂತ್ರ
ಓಂ ದೇವಿ ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿಯೈ ನಮಃ ಓಂ ದೇವಿ ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿಯೈ ನಮಃ
ಸಿದ್ಧ ಗಂಧರ್ವ ಯಕ್ಷದ್ಯರಸುರೈರಮಾರೈರಪಿ ಸೆವ್ಯಾಮಾನಾ ಸದಾಭುಯಾತ್ ಸಿದ್ಧಿದಾ ಸಿದ್ದಿದಾಯಿನಿ ||
ಯಾ ದೇವಿ ಸರ್ವಭುತೇಶ್ವರ ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ ರೂಪನೇ ಸಂಹಿತಾ
ನಮಸ್ತಸ್ಯೈ ನಮಸ್ತಸ್ಯೈ ನಮಸ್ತಸ್ಯೈ ನಮೋ ನಮಃ ||
ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ ದೇವಿಯ ಧ್ಯಾನ
ವಂದೇ ವಂಚಿತ ಮನೋರಥಾರ್ಥ ಚಂದ್ರಧಕ್ರತ್ವಶೇಖರಂ
ಕಮಲಸ್ತಿತ್ ಚತುರ್ಭುಜಾ ಸಿದ್ದಿದಾತ್ರಿ ಯಾಶಸ್ವಿನೀಂ
ಸ್ವರ್ಣವರ್ಣ ನಿರ್ವಾಚಕ್ರ ಸ್ತರಂ ನವಂ ದುರ್ಗಾ ತ್ರಿನೇತ್ರಂ
ಶಂಖ, ಚಕ್ರ, ಗಧ, ಪದ್ಮಧರಂ ಸಿದ್ದಿದಾತ್ರಿ ಭಜೆಂ
ಪತಂಬರಾ ಪರಿಧಿಂ ಮೃದುಹಾಸ ನಾನಾಲಂಕರಾ ಭೂಷಿತಂ
ಮಂಜೀರಾ, ಹರಾ, ಕೀರುರಾ, ಕಿಂಕಿನಿ, ರತ್ನಾಕುಂಡಲ ಮಂಡಿತಂ
ಪ್ರಫುಲ್ಲಾ ವಂದನಾ ಪಲ್ಲವಧರಂ ಕಾಂತಾ ಕಪೋಲಮ್ ಪಿನ್ ಪಯೋಧರಂ
ಕಾಮನಿಯಮ್ ಲವಣಂ ಶ್ರೀನಾಕತಿ ನಿಮ್ನಾನಾಭಿ ನಿತಂಬನಿಂ ||
ಕಂಚನಾಭ ಶಂಖಚಕ್ರಗಧಪದ್ಮಾಧರ ಮುಕುಟೊಜ್ವಲೋ
ಶೆರ್ಮಮುಖಿ ಶಿವಪತ್ನಿ ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ ನಮೋಸ್ತುತೆ
ಪತಂಬರ ಪರಿಧನಂ ನಾನಾಲಂಕಾರ ಭೂಷಿತಂ
ನಲಿಸ್ಥಿತಂ ನಳನಾರಕ್ಷಿ ಸಿದ್ದಿಧಾತ್ರಿ ನಮೋಸ್ತುತೆ
ಪರಮಾನಂದಮಯಿ ದೇವಿ ಪರಬ್ರಹ್ಮಾ ಪರಮಾತ್ಮ
ಪರಮಾಶಕ್ತಿ, ಪರಮಾಭಕ್ತಿ, ಸಿದ್ದಿಧಾತ್ರಿ ನಮೋಸ್ತುತೆ
ವಿಶ್ವಕಾರ್ತಿ, ವಿಶ್ವಭಾರತಿ, ವಿಶ್ವಹಾರ್ತಿ, ವಿಶ್ವಾಪ್ರಿತ
ವಿಶ್ವ ವರ್ಚಿತಾ, ವಿಶ್ವವಿತಾ ಸಿದ್ದಿಧಾತ್ರಿ ನಮೋಸ್ತುತೆ
ಭುಕ್ತಿಮುಕ್ತಿಕರಿಣಿ ಭಕ್ತಕಾಷ್ಟಾನಿವಾರಿಣಿ
ಭವಸಾಗರ ತರಿಣಿ ಸಿದ್ದಿಧಾತ್ರಿ ನಮೋಸ್ತುತೆ
ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಮಾ ಪ್ರದಾಯಿಣಿ ಮಹಾಮೋಹ ವಿನಾಶಿನಿಂ
ಮೋಕ್ಷದಾಯಿನಿ ಸಿದ್ಧಿದಾಯಿನಿ ಸಿದ್ದಿದಾತ್ರಿ ನಮೋಸ್ತುತೆ ||