ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ
ವೈಶಾಖ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷದ ಹನ್ನೊಂದನೆಯ ದಿನದಂದು ಬರುವ ಏಕಾದಶಿಯನ್ನು ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಮಾಡುವವನು ಸಾವಿರಾರು ಗೋದಾನದ ಫಲವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತದ ಮಹತ್ವವೇನು..? ನಾವೇಕೇ ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು..? ತಿಳಿಯೋಣ..
ದೇವಕಿ ನಂದನನೇ ಸ್ವತಃ ಈ ವ್ರತದ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ
ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಕಥೆಯು ಹೀಗಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಧರ್ಮರಾಜ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನು ದೇವಕಿ ನಂದನನಾದ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಕುರಿತು ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ, ವೈಶಾಖ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಏಕಾದಶಿ ಮತ್ತು ಅದರ ದಂತಕಥೆಯ ಹೆಸರೇನು..? ಮಾಧವನೇ ದಯವಿಟ್ಟು ಉಪವಾಸದ ವಿಧಾನವನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ವಿವರಿಸಬೇಕೆಂದು ಅವನು ವಿನಂತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕುರಿತು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ “ಓ ಧರ್ಮರಾಜ, ನಾನು ನಿಮಗೆ ಹೇಳಲಿರುವ ಕಥೆಯನ್ನು ಗುರು ವಸಿಷ್ಠರು ಭಗವಾನ್ ರಾಮನಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಒಮ್ಮೆ ಶ್ರೀ ರಾಮನು ಗುರು ವಸಿಷ್ಠರನ್ನು ಕುರಿತು, ಓ ಗುರುದೇವ, ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ದುಃಖಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ತಿಳಿಸಿ. ಸೀತಾದೇವಿಯನ್ನು ತೊರೆದ ಮೇಲೆ ನನ್ನ ಪಾಪವೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ.
ಶ್ರೀ ರಾಮನು ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಗುರು ವಸಿಷ್ಠ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ – ಹೇ ರಾಮ, ಇದು ತುಂಬಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆ. ನಿಮ್ಮ ಬುದ್ಧಿ ತುಂಬಾ ಶುದ್ಧ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾಗಿದೆ. ವೈಶಾಖ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಏಕಾದಶಿಯ ಹೆಸರು ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ಈ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದರಿಂದ, ಮನುಷ್ಯನ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಗಳು ಮತ್ತು ದುಃಖಗಳು ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ. ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಲೋಭನೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಮನುಷ್ಯನ ದೌರ್ಬಲ್ಯವು ಇದರಿಂದ ದೂರಾಗುವುದು. ಆದ್ದರಿಂದ, ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬಂಧಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಬಯಸುವವರಿಗೆ, ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿಯ ಉಪವಾಸವು ತುಂಬಾ ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ.
ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ಕಥೆ
ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಕಥೆ. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ ಸರಸ್ವತಿ ನದಿಯ ಸುಂದರ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಭದ್ರಾವತಿ ಎಂಬ ಸುಂದರ ನಗರವಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರವಂಶದಲ್ಲಿ ಧೃತಿಮಾನ ಎಂಬ ರಾಜನೊಬ್ಬ ಜನಿಸಿದನು. ಅದೇ ನಗರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಮತ್ತು ಹಣದಿಂದ ಸಮೃದ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದ ವೈಶ್ಯ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಅವನ ಹೆಸರು ಧನಪಾಲ. ಅವನು ಯಾವಾಗಲೂ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿದ್ದನು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದನು. ಅವರಿಗೆ ಐದು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು. ಸುಮನಾ, ದಯುತಿಮಾನ, ಮೇಧಾವಿ, ಸುಕ್ರತ ಮತ್ತು ದೃಷ್ಟಬುದ್ಧಿ. ಧನಪಾಲನ ಇತರ ಪುತ್ರರು ಅವರಂತೆಯೇ ಇದ್ದರು. ಆದರೆ ದೃಷ್ಟಬುದ್ಧಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಪಾಪಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾಗಿದ್ದನು.
ಆಗ ಮಹರ್ಷಿ ಈ ಉಪವಾಸದ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದರು
ಧನಪಾಲನು ತನ್ನ ಮಗ ಧೃಷ್ಟಬುದ್ದಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬಾ ದುಃಖಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಒಂದು ದಿನ ಆತ ಅಸಮಾಧಾನಗೊಂಡು ಧೃಷ್ಟಬುದ್ಧಿಯನ್ನು ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕಿದ. ಅದರ ನಂತರ, ಅವನು ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆಗೆ ಅಲೆದಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಅವನ ಕೆಟ್ಟ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದಾಗಿ, ಯಾರೂ ಅವನಿಗೆ ಆಹಾರ ಅಥವಾ ಪಾನೀಯವನ್ನು ನೀಡಲಿಲ್ಲ. ಅಸಹನೆಯಿಂದ ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೊಳಗಾದ ಅವನು ಮಹರ್ಷಿ ಕೌಂಡಿನ್ಯಾ ಅವರ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಮಡಿಸಿದ ಕೈಗಳಿಂದ, ಮಹರ್ಷಿ, ನಾನು ಅನೇಕ ಪಾಪದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ದಯವಿಟ್ಟು ನನ್ನ ಪಾಪಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ತಿಳಿಸಿ ಎಂದು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಆಗ ಮಹರ್ಷಿಗಳು ಈ ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಮಹರ್ಷಿಯ ಈ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ ಧೃಷ್ಟಬುದ್ಧಿಯ ಮನಸ್ಸು ಸಂತೋಷವಾಯಿತು. ಗುರುವಿನ ಪ್ರಕಾರ ಅವರು ‘ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ’ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸಿದರು. ಈ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಅವನು ಪಾಪವಿಲ್ಲದವನಾಗಿ ದೈವಿಕ ದೇಹವನ್ನು ಧರಿಸಿ ಗರುಡನ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿದನು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಅವಾಂತರಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ಶ್ರೀವಿಷ್ಣುಧಾಮಕ್ಕೆ ಹೋದನು. ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿಯ ಕಥೆಯನ್ನು ಯಾರು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೋ ಅಥವಾ ಕೇಳುತ್ತಾರೋ ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ದುಃಖಗಳು ದೂರಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವನು ಸಾವಿರಾರು ಹಸುಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಫಲವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಶ್ರೀವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೋಹಿನಿ ಅವತಾರದ ಕಥೆ
ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಸಮುದ್ರ ಮಂಥನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಕ್ಷಸರ ನಡುವೆ ಅಮೃತಕ್ಕಾಗಿ ಯುದ್ಧವೇ ನಡೆದು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಸುಂದರ ಮಹಿಳೆ ಮೋಹಿನಿಯ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದನು. ಆಕೆಯನ್ನು ನೋಡಿದಾಕ್ಷಣ ಅಸುರರು ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಶ್ರೀಹರಿ ದೇವರುಗಳಿಗೆ ಅಮೃತವನ್ನು ಕುಡಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು. ಇದು ಎಲ್ಲಾ ದೇವರುಗಳನ್ನು ಅಮರರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು. ಶ್ರೀಹರಿ ಮೋಹಿನಿಯ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದ ದಿನವನ್ನೇ ವೈಶಾಖ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನವನ್ನೇ ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೇ, ಈ ದಿನದಂದು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೋಹಿನಿ ರೂಪವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ನಿಯಮವೂ ಇದೆ.
ಈ ಏಕಾದಶಿ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ನೀಡುವುದು
ಮೋಹಿನಿ ಏಕಾದಶಿ ದಿನದಂದು ಶುದ್ಧ ಹೃದಯದಿಂದ ಉಪವಾಸ ವ್ರತವನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ, ವಿಷ್ಣು ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ದುಃಖಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದು ನಂಬಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಉಪವಾಸವು ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ರೋಗಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಉಪವಾಸದ ನಂತರ, ಅಗತ್ಯವಿರುವವರಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಸಾಧ್ಯವೋ ಅಷ್ಟು ದಾನ ಮಾಡಿ, ಹಸಿದವರಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಿ. ಇದು ತಿಳಿದು, ತಿಳಿದೆಯೋ ಮಾಡಿದ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದಾನ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಪ್ರತಿಮೆಯ ಮುಂದೆ ಅಥವಾ ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಫೋಟೋದ ಮುಂದೆ ಕ್ಷಮೆಯನ್ನು ಯಾಚಿಸಿ.
